Dossier Het stikstofprobleem — 3

De voorstellen voor maatregelen op korte termijn

[26, 18, 16 nov 2019] De regering is met maatregelen voor de korte termijn gekomen. Minister Schouten presenteerde deze plannen in een brief aan de Tweede Kamer. [Zie voor het document rechts bij 'Om te downloaden].

De aanpak van de stikstofproblematiek voor de korte termijn bestaat uit drie maatregelen: 1] een snelheidsverlaging op autosnelwegen tussen 6 en 19 uur¹; 2] een verlaging van het stikstofgehalte in veevoer; en 3] warme saneringsregeling voor de varkenshouderij. Zoals ook in de PAS, Programma Aanpak Stikstof, het geval was, geldt dat 'dat ten minste 30% van de verminderde depositieruimte ten goede komt aan de natuur. De overige 70% kan gebiedsgericht gebruikt worden om ontwikkelingen weer mogelijk te maken'.²

Verlaging van de maximumsnelheid

De verlaging van de maximumsnelheid geldt voor geheel Nederland. In de avond en nacht (19 tot 6 uur) blijft de maximumsnelhied zoals die was, dus afhankelijk van de weg 100, 120 of 130 km/uur. Deze maatregel levert gemiddeld een reductie in de stikstofdepositie van 1,2 mol/(ha.jaar) op. Interessant detail: 'Het kabinet heeft besloten dat er ruimte komt voor de volgende zeven MIRT projecten: A27/A12 Ring Utrecht, A1/A28 knooppunt Hoevelaken, A6 Almere Lelystad, A4 Haaglanden, Innova 58 Tilburg Eindhoven, A27 Houten Hooipolder en Innova 58 Annabosch Galder.' [MIRT staat hierbij voor Meerjarenprogramma Infrastructuur, Ruimte en Transport] Het betekent onder andere dat de voorgenomen verbreding van de A27 bij Amelisweerd in de optiek van de regering kan doorgaan.

Veevoer

De bedoeling is om de hoeveelheid eiwit (en daarmee de hoeveelheid stikstof) in het veevoer omlaag te brengen. Getallen worden niet genoemd. Deze maatregel zou een gemiddelde reductie in de stikstofdepositie van 3,6 mol/(ha.jaar) moeten opleveren.

Sanering

Er wordt 180 miljoen euro beschikbaar gesteld om varkensboeren uit te kopen. Ook hier worden geen getallen genoemd. Deze maatregel zou een gemiddelde reductie in de stikstofdepositie van 2,8 mol/(ha.jaar) moeten opleveren. In dit geval staat er 'in potentie' bij.

Perspectief

Dit pakket maatregelen levert in het gunstige geval 7,6 mol/(ha.jaar) op. Dit kunnen we vergelijken met de depositie van stikstof zoals die nu is: deze varieert van 500 vlak aan de kust tot 4400 in gebieden met intensieve veehouderij. Op zich is dit echter niet zo interessant. Waar het om gaat, is dat de maatregelen zijn bedoeld om bouwactiviteiten weer mogelijk te maken. Wat niet genoeg kan worden onderstreept is dat het om gemiddeldes gaat. Bovendien kennen de getallen een onzekerheid; hoe groot deze is, is niet bekend gemaakt. De notatie van de getallen suggereert een onzekerheid van 0,1 mol/(ha.jaar); iets wat eigenlijk onmogelijk lijkt.

Volgens berekeningen van het RIVM en het Planbureau van de Leefomgeving, PBL, is er voor de woningbouw slechts een ruimte 0,3 mol/(ha.jaar) nodig. [Dit geeft overigens al aan hoe gering de bijdrage van woningbouwactiviteiten aan de stikstofdepositie is.] In ieder geval, zoals het RIVM zegt, wijst het erop dat er 'voldoende ruimte lijkt voor woningbouw'. Maar wel met een waarschuwing: 'Bij lokale uitwerking kan dit echter anders zijn.' Zie verder op de website van het RIVM bij 'Verkennende RIVM berekeningen stikstofmaatregelen'. Hier zijn ook onderliggende documenten over de berekeningen te vinden.

Venijn

Het vevijn zit in de staart, want onder de kop 'Perspectief natuur' wordt op pagina 5 nog iets opgemerkt over Natura2000-gebieden. 'Het kabinet erkent echter ook dat we moeten kijken naar de manier waarop we met natuur omgaan. Zo kan bijvoorbeeld de kwaliteit van sommige kleine Natura 2000-gebieden door hun omvang en ligging structureel zwak zijn en blijven, zelfs wanneer de hiervoor genoemde herstelmaatregelen worden getroffen. Daar waar dat aan de orde is, zal worden bekeken of de beschermde status moet worden aangepast. Daarover gaat het kabinet met Europese Commissie in gesprek. Naast het investeren in de verbetering van natuur worden ook de aanwijzingsbesluiten van Natura 2000-gebieden kritisch bezien. Deze worden opgeschoond, met als doel instandhoudingsdoelen die niet voortvloeien uit de Europese Vogel- en Habitatrichtlijn, waaronder habitattypen die na aanwijzing nog zijn toegevoegd, waar mogelijk te schrappen. Daarnaast wordt ingezet op het samenvoegen of herindelen van natuurgebieden.' Het is mogelijk dat de regering hiermee al vooruit denkt en anticipeert op mogelijk onoplosbare poblemen. Zoiets is overigens, zonder succes, al eens eerder geprobeerd.

Het wachten is nu op de plannen voor de lange termijn.

¹ Met 'snelheidsverlaging' wordt bedoeld een lagere maximumsnelheid.
² Het begrip 'verminderde depositieruimte' is verwarrend. Bedoeld wordt de ruimte die beschikbaar komt door een bereikte depositieverlging. Het is overigens goed om te bedenken dat alle ruimte die beschikbaar komt weer gevuld kan (en mag) worden.

Logo LUVO